Сәбит Мұқанов

Әуелі тазартып ал іштің кірін,

Болмасын сыртың сұлу ішің ірің!—

Төлебай осы хабарды айтып келгенде, Қаратілеу не дерге білмей сасып қалды. Оның үрейлі кескінін көрген Төлебай, одан да жаман қорқытпақ боп:

Терентий Диякович Долгоносовтың

Ұлын ұрымға, қызын Қырымға» дегендей бет-бетімізбен тозып, сүйікті анамыздың топырағын да қолдан сала алмадық. Басы патша, аяғы болыс болып, біздің семьяға (жалғыз біз емес, біздейлер нелер миллион ғой) жасаған қиянаты бізге қымбатқа түсті: апам елді, Айбала өлді, Темірбек елді. Олар өлген жоқ, оларды өлтірді. Өлтіргеннің басы патша, аяғы болыс.
Дүниенікі дүниеде қайтты: патша – Николайды, болыс – Итбайды біз де өлтірдік. Бірақ онымен революция аяқталған жоқ. Әлі де қатерлі күндер көп. Жау жанталасуда

Адам баласында аңнан да рахымсыздар кездесетінін мен ақтардың қылығынан көрдім. Бұларда адамгершілік сана сөніп, айуандық қылық қана қалған. Мұндай жыртқыштықты адам баласы баяғы күнінде де істемеген шығар!.

Қазақ қызына күміс жинайды. Сол күмістің ішінде «адал» және «арам» дегені болады. «Адал» деген күмістің он тиындығынан бастап, жиырма бес тиының жарты сөлкебайын (елу тиындық), бүтін сөлкебайын (бір сомдық) ішіне қоса, дөңгелегінің қырлары иректелген сызық болады және бір бетінде «қатын патшаның» сүгіреті болады, ондай күмістердің даусы сыңғырлап әдемі естіледі; «арам» аталатын күмістердің қырлары егеудің жүзіндей кертінді келеді, дауыстары адал күмістей емес, жездей қаңғырлайды, бір жағында «еркек патшаның» сүгіреті болады. «Адалды» қазақтар асыл күміс көреді де, «арамды» — жасық көреді. (Кейін білсем: «қатын патша» дегендері Анна Иоановна, Елизавета Петровна және I-ІІ Екатериналар екен, олар шығарған күміс ақшаның сапасы, кейінгі еркек патшалар шығарған күміс ақшадан жоғары болатыны рас екен. Б.) Қыз-келіншектерінің киімдеріне күміс қадайтын, білезік, сақина, жүзік, шолпы жасататын қазақтар, әсіресе, ауқаттылар «адал» күмісті ғана қолданып, мүмкіншілігі жеткенше «арамын» жуытпайды.

киім адамның жарты бағасы.

Мәселен, мен өзім, бар даусын жеткен биігіне дейін көтеріп, оның үстіне, сөйленіп, және жәй ғана сөйленбей, өлеңдей үйлестіре, ырғақтай сөйлеп жылаған әйелді, қазақтан басқа елде көрген емен.

көз шырымын ала алмаған,

бұлттың торлануы тәрізді