Uzun hekayə

Ancaq həyat dediyin nədir ki? Anlaşılmaz sirr. Qurduğumuz nizam-intizam həmişə də davam ­edəsidi, biz belə düşünürük. Birdən ip qopar, işıq sönər, hər şey darmadağın olar

“Partiya” kəlməsi isə bizə fransız dilindən keçib. Dilimizdə bir neçə mənası var.
Parça, bölüm. Məsəlçün “bir partiya mal gəldi” deyirik.
Bir siyasi ideologiya ətrafında birləşən təşkilat, ya firqə də eyni sözlə ifadə olunur.
Əyləncə yığıncaqları. Bax bu əladır. Çünki bizimkilər “Kokteyl partisi” və ya “ov partisi” kimi yığıncaqları əyləncə halına salıblar.
Bir əl oynanan oyuna da “partiya” deyirik. Məsəlçün “bir partiya nərd” kimi.
Havayı mal əldə etmək, başqasını özəlləşdirmək. “Partiyanı vurmaq” deyimi böyük qazanc əldə etmək anlamına gəlir. “Partiyanı əldən çıxartmaq” isə əldə olunan qazancı, ya bir vəzifəni haqsızlığa uğrayaraq əldən çıxartmaq mənasında işlənir.

Xalq arasında “part” deyə bir kəlmə var. Mənasını bilənlər bunun qarın, göbək, mədə-bağırsaq anlamına gəldiyindən xəbərdardır.
Həmçinin tarixdə Skiflərlə qonşuluqda yaşayan köçəri həyat sürən Mesopotamiyaya, İrana qədər gedib çıxmış “Partlar” adında bir xalq da varmış, bilənlər bunu yaxşı bilir. İran əfsanələrində igid, döyüşkən, əsilzadə kimi haqqında bəhs olunan Partlar zaman keçdikcə Yunanların təsirinə məruz qalıb, tikdikləri saraylarda əxlaqsız həyat keçirməyə başlayırlar. Əlbəttə ki, xalq bu rəzilliyə qarşı etiraz edir və axırda Sasanilər iqtidarı ələ alaraq Partların hakimiyyətinə son qoyur.

Ədəbiyyat budurmu, görəsən? Bəli “ədəbiyyat yaratmaq” deyimi əldəqayırma bir ssenariyə sığışdırılmış hadisələr deməkdir.

İnsan özünü bəyənməsə aparıb özünü dənizə atsın gərək

Miniatürlərdə yer alan mənzərələrlə Divan ədəbiyyatı arasında bir bağlantı var. Hər ünsür bir növ təsəvvüf rəmzidir. Gül sevgilini, bülbül aşiqi, lalə şərab qədəhini, sərv ağacı düzgünlüyü təmsil eləyir.

Bir vaxta çatdı ki, bizim günümüz,

İgid bəlli deyil, mərd bəlli deyil.

Hər kəs yarasına dərman axtarır,

Dərman bəlli deyil, dərd bəlli deyil.

Ədalət qalmadı hey zülm doldu,

Keçdi bu baharın gülləri soldu,

Dünyanın gedişi əcaib oldu,

Qoyun bəlli deyil, qurd bəlli deyil.

Çarx pozulub dünya islah olmayır,

Füqəra əhlinin üzü gülməyir,

Ruhsati də nə dediyin bilməyir,

Yazı bəlli deyil, xətt bəlli deyil.

O vaxtlar mən on altı yaşında liseyin birinci kursundaydım. Arıq, uzun oğlanam. Saçlarım kirpi kimi pırpız dayanır; nə yana, nə də arxaya daranır, adamı lap dəli eləyirdi.

Atam deyirdi: “İnadsan, inad... İnadcıl adamın saçı yatmaz yəqin. Babana oxşamısan. Kaş, anana oxşayaydın”.

Kaş ki...

Anamın azca dalğalı, yumyumşaq, sarı saçları vardı. Ən çox da o mavi gözləriyçün darıxıram. “Mənim oğlum oxuyacaq, yüksək vəzifə yiyəsi olacaq” deyər, sonra da gözünün ucuyla atama baxardı. Elə bil sözləşiblərmiş kimi atam da ona nəzər yetirər, dodaqlarında incə təbəssümlə: “Ehh... Guya biz oxuduq, ağ günə çıxdıq” deyibən çiynini çəkərdi.

Nə vaxt anam yadıma düşsə, o vaqondan olan evi xatırlayıram. Duman arasında görünən bir nağıl gəmisi kimiydi. Yaddaşımda bir sıra şəkillər, hadisələr, insan üzləri var. Qırıq-qırıq cümlələr, gülüşmələr, hıçqırıqlar... Bunları bir də atamdan soruşuram.

Heç ərinmədən elə bil yazdığı romandan hissələr oxuyurmuş kimi, bütün təfərrüatı ilə danışar və mən geri qayıdıb beş-altı yaşın ağ-qara dünyasına təzədən baş vururam.

“Ey, yekəlmiş qarınlar, boynunu piy tutanlar, tifillərin haqqını yeyənlər – sözümüz sizədir”.

Partiyaçılığı “part şişirtmək” (qarın böyütmək) kimi başa düşənlərə qarşıyıq və həmişə də qarşı olacağıq

Qədərin yayı dartılmış şəkildə dayanıb durur, vaxtı gələndə boşalacaq deyirlər