Książka opowiada o losach ziemskiego historyka wysłanego w celu badania humanoidalnej cywilizacji, istniejącej na jednej z odkrytych planet, gdzie panują warunki porównywalne z ziemskim średniowieczem. Pełniąc jedynie rolę agenta doskonale wtopionego w otaczającą go rzeczywistość, Rosjanin Anton noszący na badanej planecie nazwisko Don Rumata, może być tylko wykonawcą narzuconych mu rozkazów. Nie może kierować się swoimi emocjami, czy też osobistymi sympatiami. Jednak prymitywne i okrutne warunki panujące w Arkanarze, są dla niego codzienną i trudną próbą charakteru. A gdy dojdzie do tego jeszcze miłość do niezwykłej kobiety, mieszkanki planety o imieniu Kira, bohater zbuntuje się przeciw narzuconym mu przez ziemską misję ograniczeniom, starając się zmienić na własną rękę otaczającą go rzeczywistość.
