Romans uit de 20e eeuw

'Eén enkele Anne Frank ontroert ons meer dan de ontelbaren die net zo leden als zij, maar wier beeld in de schaduw is gebleven. Misschien moet dat ook zo zijn: als we het leed van alle mensen moesten en konden meelijden, zouden we niet kunnen leven.' Primo Levi

G.W. Huygens in de Moderne encyclopedie van de wereldliteratuur: «Dit vaak herdrukte werk, het populairste dat Carry van Bruggen geschreven heeft, is opgebouwd uit vierentwintig schetsen uit het leven van een klein joods meisje en haar broertje (wier namen niet genoemd worden); wij herkennen er de Zaanse jeugdherinneringen van de schrijfster in. Het meisje uit het orthodox-joodse gezin leert vanuit de beslotenheid van haar eigen wereldje – het huisje aan de sloot – de buitenwereld der volwassenen kennen».

De roman wordt door sommigen als een van de belangrijkste werken van Van Schendel beschouwd. Zo stelde Simon Vestdijk het met Het fregatschip Johanna Maria het hoogst in Van Schendels oeuvre. Ook de Van Schendel-vorsers F.W. van Heerikhuizen en G.H. 's-Gravesande sloegen het werk hoog aan. Vooral de ingenieuze, naar de dans verwijzende vertelvorm en het gebruikmaken van het meervoudig vertelperspectief, waarbij het verhaal van twee hoofdpersonages verteld wordt in 19 hoofdstukken vanuit evenzovele ik-vertellers, golden als verrassend en vernieuwend.

Gods goochelaartjes zijn de vlinders die om de bloemen duikelen, de kleurige brengers van vreugde, die voor zichzelf niets anders nodig hebben dan wat zon en honing.

Dr. Dumay is een leraar oude talen aan een gymnasium in een grote Nederlandse stad. Als vrijgezel zonder andere verplichtingen dan zijn dagelijkse lessen kan hij zich een ironische kijk veroorloven op het leven in het algemeen en dat van burgerlijke gezinnetjes in het bijzonder.

In dit boek maakt de lezer kennis met Arthur Ducroo, alter ego van de schrijver. De hoofdvraag die hij zich stelt: wie ben ik en hoe ben ik zo geworden, beantwoordt hij door het schrijven van Het land van herkomst voor Jane, zijn geliefde. Hierin geeft hij zich afwisselend rekenschap van hun feitelijke leven in Parijs, 1933, en van zijn verleden op het eiland Java uit het begin van de twintigste eeuw.