Çözümden Çatışmaya Kürt Meselesi

Suriye’de 2011 yılından beri devam eden iç savaş ve bölgeden oraya savaşmaya giden-cenazesi geri gelen Kürt gençler birçok ailede PKK’ye yeni katılımları tetiklemiştir. Bu süreçte Türkiye’de devam eden barış görüşmeleri sebebiyle örgüte katılan gençler bir iç tehdit olarak algılanmazken 2015 çatışma sürecinin başlamasıyla “dağa çıkışlar” devlet için baş ağrıtıcı hale geldi.
Rojava’da Kürtlerin PKK destekli PYD öncülüğünde bir özerk bölge oluşturma isteğinin Türkiye’nin “Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması” politikasıyla çatışması ve iç politikada ortaya çıkan yeni şartlar barış görüşmelerini durma noktasına getirdi. Dahası, Haziran 2015 sonrasında fiili bir çatışma sürecine girilmiş, PKK’nin gençlik yapılanması şeklinde şehirlerde kurulan YDG-H (sonradan YPS) üyeleri bazı mahallelerde hendekler kazıp, barikatlar oluşturarak güvenlik güçleriyle çatışmaya başlamıştır. Kürt ulusalcı çevrelerce “halkın özsavunması” şeklinde tanıtılan bu strateji bölgede dokuz aya yakın bir sürede değişik ilçe ve illerde, 400’ün üzerinde güvenlik görevlisinin şehit olmasına, bir o kadar da sivil vatandaşın ölmesine, 350.000’den fazla insanın göç etmesine veya evlerini uzun süre terk etmelerine ve çok sayıda örgüt üyesinin ölmesine neden olmuştur. Bunun yanında uzun süreli sokağa çıkma yasakları, PKK’nin boykotları ve çatışmalar sebebiyle bölgede yer yer sosyo-ekonomik hayat durma noktasına geldi.

Bölgede yaşanan değişimi “yerinde” takip eden araştırmacılar son çatışmalarla beraber hem akademik hem de vicdani sorumluluk gereği bu araştırmanın yapılmasına karar verdiler. Çalışma, öncelikle Kürt toplumunun Haziran 2015 sonrasındaki süreçte, hendek-barikat stratejisi, devletin operasyonları ve sokağa çıkma yasaklarıyla ilgili algısını tespit etmeyi amaçlar. İkinci olarak yaşanan hadiselerin bölgeye ekonomik yansımaları belirlenmek istendi. Maalesef sosyo-ekonomik konularda kamu ve özel kuruluşların sistematik rapor hazırlama yetersizliği veya bunları kamuoyuna ve araştırmacılara sunma konusundaki isteksizlikleri gibi sebeplerle elde çok nitelikli veriler yoktur. Araştırmanın hazırlandığı tarihlerdeki verilere ulaşılmaya çalışılmış ve bunlar olabildiğince değerlendirildi.

Bu çalışmanın giriş, metodoloji ve ikinci bölümünü oluşturan saha çalışması 2016 Mart ayında ABD merkezli araştırma enstitüsü Rethink Institute tarafından, “Resurgence of the Kurdish Conflict in Turkey: How Kurds View It” ismiyle yayınlandı. Birinci bölüm sonradan çalışmaya dâhil edilmiştir. Ayrıca ikinci bölümde yer alan “Gerçek Kesit” isimli kısımlar da sonraki araştırmalarla metne eklendi.

Mülakat yapılan örneklem grubu seçilirken Hakkâri, Şırnak, Mardin, Diyarbakır ve Şanlıurfa illerindeki siyasal tablo gözönünde bulunduruldu. Araştırma sıcak bölgedeki “kamuoyu algısını” tarafsız bir şekilde resmetmeyi hedeflemektedir.

Murat HANİLİ – Dr. Mehmet YANMIŞ

2016 / DİYARBAKIR