Тамара Эйдельман

Нельзя убивать людей. Даже тех, кто убивает людей.
Пожалуйста, пусть эту книгу прочитают кровожадные по глупости люди нашего времени.

Кніжка простая зразумелая пазнавальная. Тамара Натанаўна не імкнецца даказаць, таму кніжка крыху нетыповая. Аўтарка проста расказвае гісторыю смяротнага пакарання, а не шукае аргументы “за” і “супраць”. Бо навошта іх шукаць, калі ў нас ёсць прычыны ўзнікнення з’явы і мы можам проста адказаць на пытанне “ці актуальныя гэтыя прычыны?”. Ці актуальныя прычыны, якія даюць права забраць права на жыццё? І ці ўсё так адназначна з вынікамі? Каб даць адказ на гэта пытанне, аўтарка прыводзіць не аргументы, а казусы. Гісторыі пра смяротнае пакаранне, якія мелі не зусім адназначныя вынікі. І справа не (толькі) ў памылках следства, а і ў пастаноўках прычын, а яшчэ канкрэтней: у замене справядлівасці на ўсялякую іншую хрэнь. Ці закон не пра справядлівасць? Ці вы лічыце, што дзяржава мае права не думаць пра справядлівасць, калі пазбаўляе права на жыццё?
Тэма важная ў Беларусі. Тэма важная. Кніжка патрэбная. Свой аргумент “супраць” я ў ёй знайшоў таксама. Гэта нашы звычаі і традыцыі і розныя ўяўленні пра тое, за што можна караць смерцю. Калі мы вырашаем, што можам пазбаўляць чалавека права на жыццё згодна з нашай сістэмай каштоўнасцей, то мы дапускаем, што людзі з іншай сістэмай каштоўнасцей, таксама маюць на гэта права. Маюць права забіць камнямі дзяўчынку за тое, што яе згвалцілі.
Але кніга не толькі ўпэўніла мяне ў тым, што ўва мне было. Яна дала адзін новы элемент. Вунь там вышэй я згадваў яго. Справядлівасць. Людзі часам хочуць, каб забойцу забілі, бо так справядліва. Не. Ні адзін твой учынак не каштуе твайго жыцця. Разумееце ў чым справа. Тут спрабуюць учынак прыраўняць да ўсяго. А яно так не працуе. Забраць усё за адзін фрагмент і сказаць, што гэта справядліва. Але. Там былі матывы, эмоцыі, пачуцці, выпадковасць. А з нашага боку – гэтага няма. Мы хочам зрабіць злачынства над злачынцам, але ён застанецца злачынцам, а мы будзем справядлівымі… Справа ў тым, што гэта не думка пра справядлівасць. Бо, калі спрабуеш думаць пра справядлівасць у такіх рамках, то чалавек павінен аддаць сваё ўсё жыццё на службу выпраўлення, працаваць на пакрыўджаных і забітых. Калі ён страціць жыццё, то ніхто нічога не атрымае. Будзе толькі страчанае. Гэта дзіўнавата называць справядлівасцю. А ведаеце як гэта называецца? Помста. Бясконцая разбуральная рака эмоцый. Рака смерці. Ён забіў яго. Яго родзічы забілі яго. Яго родзічы забілі яго родзічаў. Родзічы яго родзічаў забілі яго родзічаў. І г.д. Смяротнае пакаранне ператварае нават сапраўднага злачынцу ў пакутніка. Забойства нават законнае дае падставу помсціць далей. Не палохае. Не супыняе. Множыць смерць у геаметрычнай прагрэсіі. Хаваць пад словам “справядлівасць” слова “помста” – рыхтаваць грамадзян-фашыстаў, якія ў патрэбны момант пойдуць дохнуць акупантамі ў чужую краіну.
Канешне, у кнізе вось гэтых разважанняў думак з мінулага абзацу няма. Тамара Натаўна не цісне эмоцыямі ці аргументамі. Яна часцей проста згадвае пра сэрца, каб не пускацца ў разважанні і не ператвараць кнігу ў тыповую і максімальна аўтарскую, пакідаючы ёй аб’ектыўнасць. Але штурхае яна на такія думкі. Штурхае. Помста… - вяршыня крывадушша.
Чытайце)) Жывіце. Любоў пераможа.