Fyodor Dostoyevski

İnsan hər şeyə alışmağı bacaran bir məxluqdur və düşünürəm ki, bu, onun ən yaxşı tərifidir.

fərq yalnız onda idi ki, gerçəkliyin təəssüratı adi hekayətin təəssüratından daha güclü olur.

əhmdil Miller qocaya tə

Qəribədir, bircə elə günəşin işığı insanın qəlbində nələr edə bilərmiş!

Əsas da elə xırda şeylərdir, xırda şey­lər... Bax, bu xırda şeylər hə­mişə adamı məhv edir, hər şeyi məhv edir...

Lakin bu gəncin qəlbində elə bir kin və nifrət vardı ki, o, nə qədər vasvası və tələbkar olsa da, bu tələbkarlığı bəzən bir gənc tələbkarlığı dərəcəsinə varsa da, belə cır-cındırla küçəyə çıx­maqdan heç xəcalət çək­mirdi. Lakin küçədə tanış bir adama, yaxud ümumiy­yətlə, rast gəlmək istəmədiyi əvvəlki yoldaşlarına rast gəl­səydi, o, əlbəttə utanardı...

. Yaxşı, indi mən niyə gedirəm? Bu iş heç mənim əlimdən gələrmi? Məgər bu ciddidir? Heç də ciddi deyil. Elə belə, xəyal xatirinə öz-özümü əylən­dirirəm; bu oyuncaqdır! Bəli, doğrudan da oyuncaqdır!”.

Amma mən çox da­nışıram ha... Çox da­nışdığım üçün də heç bir şey elə­mirəm. Deyəsən elə heç bir şey eləmədiyim üçün də çox danışıram. Bir aydır ki, mən günlərlə bir bucaqda uzanıb, boş-boş şeylər haqqında düşündüyüm üçün... belə çox da­nışmağa öyrənmişəm...

Bəli... Hər şey ada­mın öz əlindədir, ancaq o şeyin ki, adam yanından ötüb keçir, əhəmiyyət vermir – bunu yalnız qorxduğu üçün edir... bu sübuta eh­tiyacı ol­mayan bir həqiqətdir... İnsanlar ən çox nədən qorxur? Bu çox maraqlıdır. İnsanlar ən çox atacaqları yeni addımdan, söy­ləyəcəkləri yeni sözdən qorxurlar...

O zaman hələ heç özü də xəya­lına inanmırdı, ancaq bu xə­yalın çirkin, lakin adamı yol­dan çıxaran cəsarəti ilə özünü əsə­biləşdirirdi.