Cek London

Amma analıq da analıqdır. Heç bir qüvvə analıq hissinin qarşısını ala bilməz və elə bir gün yetişə bilər ki, ana canavar boz balasının yaşaması naminə cürətlənib çayın sol qolu boyunda olan yuvaya soxular; azğın vaşaqla döyüşə!

Çünki həyat o vaxt zirvəyə qalxır ki, bütün qüvvələr qarşıya qoyulan məqsədin həyata keçirilməsinə yönəldilsin. Yalnız bu anlarda həyat həyatlığında qalır.

Dünyanın bütün canlıları iki yerə bölünürlər: yeyənlər və yeyilənlər. Qanun isə belə deyirdi: ye, yeməsən sənin özünü yeyəcəklər!

Mən seçkiqabağı kampaniya zamanı onun nitqini dinləmi­şəm. Onun nitqi o qədər ağıllı, səfeh və bayağı, eyni zamanda elə inandırıcı idi ki, liderlər onu son dərəcə etibarlı və təhlükəsiz bir adam hesab etməlidirlər, onun danışdığı bayağı sözlər isə adi sıravi seçicinin bayağı sözlərinə tamamilə uyğun gəlir. Özünün səlis və şişirdilmiş fikirlərini xitabət kürsüsündən eşitmək isə hər bir adam üçün fərəhlidir.

Martin bunların hamısını nə qədər çox götür-qoy edirdisə, qəl­bində belə bir əqidəsi getdikcə daha da qüvvətlənirdi ki, bir tərəf­dən bu advokatlar, zabitlər, biznesmenlər, bankirlər, digər tərəfdən isə fəhlə silkinə mənsub olan adamlar arasındakı bütün fərq onların müxtəlif cür yemələrinə, yaşamalarına və geyimlərinə əsaslanmış­dır. Martinin kitablarda və öz daxilində tapdığı həmin əsas şey onların hamısına eyni dərəcədə çatışmırdı. Morzlar Martinə öz dairələrinin ən yaxşı, ən seçmə adamlarını göstərmişdilər, o isə bu­na heyran olmamışdı. Sələmçinin əlində yoxsul bir köləyə çevril­məsinə baxmayaraq, Martin Morzların qonaq otağında rastlaşdığı adamların hamısından bir boy yüksəkdə dururdu. Martin yeganə kostyumunu girovdan çıxardıb bu adamların yanına gələndə isə onların arasında çobanlar içərisində yaşamağa məcbur olan bir şahzadə kimi, öz ləyaqətinin tapdalandığını daim hiss edirdi.

Herbert Spenserlə maraqlandı və kitabxanaya gəlib onun “Başlıca əsaslar” ə